Cerkiew św. Łukasza w Leszczynach

Cerkiew św. Łukasza
509 z dnia 12.06.1987.
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok od strony prezbiterium
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Leszczyny

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Diecezja

przemysko-gorlicka

Wezwanie

św. Łukasza

Wspomnienie liturgiczne

18/31 października

Historia
Data zakończenia budowy

1835

Data poświęcenia

1835

Aktualne przeznaczenie

czynna świątynia prawosławna

Poprzednie wyznanie

greckokatolickie (1835–1947);
rzymskokatolickie (1947–1968)

Dane świątyni
Styl

łemkowska

Świątynia
• materiał bud.


• drewno

Wieża kościelna
• liczba wież


3

Kopuła
• liczba kopuł


3

Liczba ikonostasów

1

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Leszczyny, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Leszczyny, cerkiew”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Leszczyny, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Leszczyny, cerkiew”
Ziemia49°34′02,7″N 21°08′13,2″E/49,567417 21,137000
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew pod wezwaniem św. Łukasza – prawosławna cerkiew parafialna[1] w Leszczynach. Należy do dekanatu Gorlice diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Świątynia leży na szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.

Historia

Pierwsza cerkiew w Leszczynach została zbudowana w 1613. Obecny budynek powstał jednak znacznie później – w 1835. W 1909 została ona wyremontowana, zaś dach pokryty blachą. Po akcji „Wisła” budynek zaadaptowano na kościół rzymskokatolicki. W 1968, po powrocie części wysiedlonych Łemków, została przekazana w użytkowanie Kościołowi Prawosławnemu. Była remontowana w 1978 oraz w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych[2]. Obiekt wpisano do rejestru zabytków 12 czerwca 1987 pod nr 509[3]. W 2007 na przycerkiewnym cmentarzu pochowano pisarza Mirosława Nahacza. Na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego świątynia stała się wyłączną własnością tego Kościoła[4].

  • Widok od strony poł.-zach.
    Widok od strony poł.-zach.
  • Pomnik Mirosława Nahacza na przycerkiewnym cmentarzu
    Pomnik Mirosława Nahacza na przycerkiewnym cmentarzu
  • Widok od strony północnej
    Widok od strony północnej

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Leszczynach jest drewniana, trójdzielna, o konstrukcji zrębowej. Nad przedsionkiem wznosi się wieża zwieńczona pseudolatarnią. Podobne konstrukcje znajdują się ponad nawą i węższym od niej prezbiterium.

Wewnątrz polichromia architektoniczno-ornamentalno-figuralna wykonana w 1909. Z tego roku pochodzi także kompletny trzyrzędowy ikonostas malowany na kolor brązowo-złoty przez malarza Biniata, z ikoną Boga Ojca zawieszoną ponad wizerunkiem Chrystusa[5]. Na drzwiach diakońskich namalowano postacie świętych Wawrzyńca i Szczepana.

  • Elewacja wschodnia
    Elewacja wschodnia
  • Cmentarz przycerkiewny
    Cmentarz przycerkiewny
  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa

Przypisy

  1. ↑ Kalendarz Prawosławny 2017, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, s. 194
  2. ↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 132, 133 ISBN 83-89188-08-2
  3. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
  4. ↑ Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz.U. 2010 nr 7 poz. 43), isap.sejm.gov.pl
  5. ↑ Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, BartłomiejB. Cisowski i inni, Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 2010, s. 220, ISBN 978-83-60538-61-6, OCLC 995427727 .

Bibliografia

  • G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2