Galaktosa

Galaktosa
Formula kimikoa	C6H12O6
Konposizioa	oxigeno, hidrogeno eta karbono
Mota	aldohexose (en)
Masa molekularra	180,16 Da
Erabilera
Rola	Edulkoratzaile
Identifikatzaileak
CAS zenbakia	26566-61-0
Gmelin	28260
EC zenbakia	200-416-4
MeSH	D005690
RxNorm	4626

Galaktosa ${\displaystyle {\ce {C6H12O6}}}$ formula duen monosakaridoa da, aldosa bat dena (COH taldea du lehenengo karbonoan). Sei karbono dituenez, hexosen taldean ere sailkatzen da.

Ezaugarriak

Galaktosak bi enantiomero ditu, L- eta D-, baina monosakaridoetan ohikoa den bezala D-Galaktosa baino ez da agertzen naturan. Kate askea zein eraztunak osatuz aurkitzen da. Egitura ohikoena pirano (eraztun hexagonala) den arren furano (eraztun pentagonala) itxura ere har dezake. Galaktofuranosa ordea bakterio, onddo eta protozooetan baino ez da aurkitu^[1].

Galaktosaren eraztunak

Garrantzia biologikoa

Glukosarekin elkartzen denean laktosa disakaridoa sortzen du. Emakumeen ugatzetan sintetizatzen da. Gizakietan galaktosaren iturri nagusia laktosa bera da. Gibelean galaktosa glukosa bihurtzen da.

Galaktosa zelula mintzetako glukolipidotan ere agertzen da, gangliosidotan bereziki, neuronetan.

Historia eta etimologia

1855 urtean E. O. Erdmann konturatu zen laktosaren hidrolisiak glukosa ez zen beste sustantzia bat ere sortzen zuela. 1856an Louis Pasteurrek galaktosa isolatzea lortu zuen.^[2] Galaktosaren konfigurazioa Emil Fischer eta Robert Morrell zientzilariek zehaztu zuten 1894 urtean^[3]

Izena Marcelin Berthelotek eman zion 1860an.^[4] Grezierazko galaktos izenak «esnea» esan nahi du; galaktosa «esnetako azukrea» da, beraz.

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q66589593
• Multimedia: Galactose / Q66589593